Zo kun je puppy's met de hand grootbrengen
Deze handleiding is tot stand gekomen met behulp van het handboek 'hand-rearing wild and domestic mammals' van Laurie J. Gage. Het hoofdstuk over puppies is geschreven door Valerie T. Barrette. De informatie uit het boek is aangevuld met persoonlijke ervaringen van anderen en aangepast met producten die in Nederland verkrijgbaar zijn.
Heb je aanvullingen op deze handleiding? Laat het ons weten.
Wanneer moet je een pup bijvoeren?
Als de moeder ziek is of overleden, dan is het makkelijk: de pups moeten worden gevoerd met puppymelk.
Maar in andere gevallen kan het soms lastig zijn om te bepalen wanneer je nou moet bijvoeren.
Weeg je puppy dagelijks
De belangrijkste factor hierbij is het gewicht. Gezonde puppy's komen elke dag aan in gewicht. Daarom is het belangrijk om de puppy's meteen na de geboorte te wegen en na 12 uur opnieuw. Het gewicht mag niet minder zijn dan het geboortegewicht. Na 24 uur moeten de pups ongeveer 10% in gewicht zijn toegenomen. Is dit niet het geval, dan moeten ze worden bijgevoerd met puppymelk.
Een gezonde pup zal na de eerste dag ongeveer 12-17% per dag groeien, waarbij geldt dat er iedere 10 dagen een verdubbeling van het gewicht heeft plaatsgevonden.
Het hangt sterk af van het ras van de puppy. Zie voor meer informatie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7022297/figure/animals-10-00008-f001/
Pups die 10% of meer van hun geboortegewicht verliezen hebben een grote kans om te sterven. Zo'n puppy moet dus zeker worden bijgevoerd. Gemiddeld moet een pup tussen de 8 en 10 dagen zijn geboortegewicht verdubbelen. Met 17 dagen is het gewicht verdrievoudigd en na 24 dagen verviervoudigd ten opzichte van het geboortegewicht.
Grote rassen
Grote rassen groeien uiteraard sneller dan kleine rassen. Maar de groeisnelheid van grote rassen moet beperkt blijven, anders krijg je kans op skelet-problemen en misvormingen. Bij overvoeding groeit het skelet te snel, waardoor de stuctuur niet goed wordt opgebouwd en er tekorten aan bepaalde voedingsstoffen kan ontstaan. Het skelet kan dan het gewicht niet goed dragen, waardoor er misvormingen kunnen ontstaan.
bron: Feeding large-breed puppies: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20949422/
Uiterlijk en gedrag
Gezonde pups die goede melk van hun moeder krijgen, zullen enthousiast zuigen aan hun moeders tepels, goed slapen en hebben ronde lichaamsvormen. Tekenen van ondervoeding zijn constant piepen of huilen, onrustig gedrag of juist heel apathisch. Ondervoedde pups hebben vaak een invallende buik bij de heupen en zien er gewoonweg ongezond uit.
Benodigdheden voor puppy's
Spenen
Aangezien er vele soorten en maten puppy's zijn, is het lastig antwoord te geven welke speen het beste is voor een hond. Kleine rassen hebben uiteraard kleine speentjes nodig, en grote rassen grotere spenen.
Kleine hondenrassen doen het vaak goed met een speentje van Petag of een kleine speen voor een babyzuigfles.
Grotere hondenrassen geven vaak de voorkeur aan een bolle speen zoals die van Gimpet of Catac ST3.
Zo maak je makkelijk een gaatje in een speentje
Flesje of spuitje
De keus voor een flesje hangt sterk af van de keus van de speen. Sommige spenen zijn gemaakt voor glazen flesjes, anderen passen in plastic flesjes, andere speentjes passen weer heel goed op een spuitje of een babyfles.
Wat het beste is, hangt helemaal af van je persoonlijke voorkeur en je budget. Het gebruik van spuitjes is goedkoop en hygiënisch. Maar als je vaak een nestje moet grootbrengen, is een glazen flesje ook erg handig, omdat je dat flesje kunt uitkoken en keer op keer kunt gebruiken.
De fles hoeft niet zo groot te zijn. Een inhoud van 100 tot 250ml is vaak al meer dan genoeg.
Tips en veelgestelde vragen over spuitjes
Melk
Er zijn heel veel verschillende soorten melk voor puppy's. De goedkopere merken bevatten vaak niet alle benodigde voedingsstoffen. Kies daarom voor melk van een gerenommeerd merk. Elke melksoort heeft voor- en nadelen en het is lastig te zeggen welke het beste is.
Vergelijkende test van verschillende soorten puppymelk
In onze webshop verkopen we speciale sets van Royal Canin met 4 zakjes Babydog milk, een flesje, spenen en maatschepje. Er is ook een grotere (voordeligere) verpakking, met 2 kg melkpoeder, een flesje, spenen en een maatschepje. Royal Canin babydog melkpoeder moet je aanmaken met 1 maatschepje poeder en 2 maatschepjes water van 70 graden Celcius.
De meeste andere melkpoeders moet je ook 1:2 aanmaken, maar kijk op de verpakking voor de instructies. Het beste kun je het melkpoeder de eerste dagen dunner aanmaken dan de fabrikant aanbeveelt, bijvoorbeeld 1:3, om de het spijsverteringsstelsel even de tijd te geven om te wennen aan de nieuwe melk.
Wat je ook kunt doen is de eerste dagen wat elektrolytenoplossing toevoegen aan de melk. Dan wordt het ook dunner en krijgt de pup meteen wat extra elektrolyten binnen.
Puppyvoer
Net zoals er veel verschillende soorten puppymelk zijn, zijn er ook heel veel soorten puppyvoer. In de overgangsperiode van melk naar vast voedsel kan je ook puppybrokjes weken in melk. Je krijgt dan een dik papje dat ze gemakkelijk op kunnen eten.
ORS / Elektrolytenoplossing
Een elektrolytenoplossing is een mengsel van verschillende soorten zouten en suikers, dat je moet oplossen in water. Het helpt tegen uitdroging en hypoglykemie. Begin met pups altijd eerst met een elektrolytenoplossing, en geef pas na ongeveer een dag melk. Eerst moet de lichaamstemperatuur en vochthuishouding in orde zijn.
Elektrolyten zijn te koop bij de apotheek of drogist. Vaak is het gemaakt voor baby's, en wordt het verkocht onder de naam ORS of Orisel.
Er zijn ook elektrolytenoplossingen speciaal voor dieren, bijvoorbeeld Rehydration.
Hoe gebruik ik ORS in combinatie met melkpoeder?
Nutridrops
Nutridrops zijn heel handig rondom de bevalling en voor pasgeboren pups. Ze bevatten elektrolyten, vitamines en mineralen die snel worden opgenomen in het lichaam. Je kunt NutriDrops ook aan volwassen dieren geven.
Nutridrops zijn te bestellen in onze webshop.
Biest
De eerste melk van de moeder wordt biest of colostrum genoemd. Dit is speciale melk met veel afweerstoffen erin en essentieel voor jonge zoogdieren. Wanneer de moederhond meteen na de bevalling geen melk geeft, zul je zo snel mogelijk biest moeten geven. Dit mag ook biest van een ander diersoort zijn. Een voorbeeld van goede biest voor puppy's is Col-o-Dog. Het heeft alleen zin om te geven binnen 24 uur na de geboorte.
Col-o-Dog is te bestellen in onze webshop
Warmtebron
Jonge puppies hebben warmte nodig. Zeker als hun moeder er niet meer is om voor ze te zorgen. Uitgebreide informatie over warmte voor jonge dieren lees je in dit artikel. Met alle voordelen en nadelen van verschillende soorten verwarmingselementen, kruik, snugglesafe, infraroodverwarming, etc.
Weegschaal
Het is belangrijk om het gewicht van de pups goed bij te houden. Gebruik hiervoor bij voorkeur een weegschaal die per gram nauwkeurig kan wegen. Bijvoorbeeld een keukenweegschaal.
Erg beweeglijke pups kun je in een sok, zakje of doosje doen en zo wegen op de weegschaal. Trek dan het gewicht van de 'verpakking' er weer vanaf.
Thermometer
Een gewone koorts-thermometer voor mensen om rectaal de temperatuur mee te kunnen meten. Er zijn ook extra snelle dierenthermometers, die binnen 5 seconde een goede meting doen.
En een thermometer om de omgevingstemperatuur nauwkeurig in de gaten te houden is ook erg handig.
Hygiënisch werken
Dieren de met de hand worden grootgebracht, hebben vaak een minder goed werkend immuunsysteem. Daarom is het van belang om zeer hygiënisch te werken.
Was je handen voor elke voeding en zorg bij elke voeding voor schone materialen!
Spuitjes, speentjes en andere materialen kun je uitkoken in een pannetje water. Hoe dat moet staat in dit artikel: Tips en trucs voor het uitkoken van speentjes, spuitjes en flesjes
Na het uitkoken, vul je alle spuitjes weer met porties melk. Als je meerdere dieren hebt, gebruik je dus veel verschillende spuitjes. De spuitjes sluit je na het vullen af met een afsluitdopje. Deze spuitjes leg je klaar in de koelkast. Het afsluitdopje zorgt ervoor dat de melk luchtdicht kan worden bewaard.
Wanneer het tijd is om te gaan voeren, warm je het spuitje au-bain-marie op door ze in een bak warm water te doen. Zie ook: Melk opwarmen
Dopje eraf, speentje erop en je bent meteen klaar voor de voeding.
Lichaamstemperatuur van de pups
De normale lichaamstemperatuur van pasgeboren pups is 35,5 - 36,0 graden celcius. Dit loopt geleidelijk op tot een lichaamstemperatuur van 37,8 graden celcius op een leeftijd van 4 weken oud.
De temperatuur moet rectaal (dus in het poepgaatje) gemeten worden. Dit kan met een gewone koortsthermometer voor mensen. Doe een beetje vaseline op het puntje. Er bestaan ook speciale dierenthermometers met een flexibele punt. Die dierenthermometer geeft al binnen 5 seconde een accurate meting. Hierdoor is het fijner voor de pup.
Geef nooit melk aan een pup met een lichaamstemperatuur onder de 35 graden. Eerst moet de lichaamstemperatuur geleidelijk, gedurende enkele uren, omhoog worden gebracht met behulp van een kruik, infraroodverwarming of anders. Let erop dat de lichaamstemperatuur van een pup enkele graden lager is dan bij een volwassen hond. Té warm is ook niet goed.
Een elektrolytenoplossing mag wel worden gegeven, maar geef een onderkoeld dier bij voorkeur een voorverwarmd onderhuids infuus.
Optimale omgevingstemperatuur
Pasgeboren pups zijn niet zelf in staat om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Ze hebben warmte van hun moeder en nestgenootjes nodig. Een pup die met de hand wordt grootgebracht, loopt een groot risisco om onderkoeld te raken.
In de directe omgeving van de puppy's dient de temperatuur daarom tussen de 29 en 32 °C te zijn. Onder je kleding is het ook ongeveer die temperatuur, dus een onderkoelde pup warm je het beste op door hem onder je trui tegen je blote buik te houden.
Rondom het nest dient de temperatuur 24 tot 27 °C te zijn en tocht moet natuurlijk absoluut vermeden te worden. Bij deze temperaturen is een luchtvochtigheid van 55-65% optimaal voor de pasgeboren pups.
Je kunt gebruik maken van een warmtematje of een warmtelamp om het nest te verwarmen. Een warmtemat is het meest natuurlijk. Een warmtelamp is ook lekker, maar let erop dat de lamp heel heet wordt, en brandwonden kan veroorzaken als jij of je hond er tegenaan botst. Met een warmtematje heb je dat soort problemen niet.
Sommige warmtematjes hebben een thermostaat ingebouwd en kun je op de graad nauwkeurig instellen.
Let op dat je het niet té warm maakt. Een warmtematje van 32 graden voelt lauw aan, maar het is warm genoeg.
Zorg er ook voor dat je pup een koeler plekje kan opzoeken als hij het te heet krijgt.
| Leeftijd | temperatuur in nest | normale lichaamstemperatuur |
| 0-7 dagen | 29 °C | 35,5 - 36,5 °C |
| 8 - 28 dagen | 26,5 °C | 37,0 °C |
| 29-39 dagen | 24 °C | 38,0 °C |
| 35 + dagen | 21 °C | 38,0 °C |
Let op dat de temperatuur op de grond vaak een paar graden kouder is dan in de rest van de kamer. Warmte stijgt op. Dus al staat de thermostaat in de kamer op 22 graden, op de grond kan het een stuk kouder zijn.
Ademhaling en hartritme
Pasgeboren puppy's hebben de eerste 24 uur een hartritme van 120-150 slagen per minuut.
De ademhaling is vrij langzaam met 8 tot 18 ademhalingen per minuut.
Na de eerste 24 uur gaat het hartritme en de ademhaling versnellen naar 220 hartslagen per minuut en 15 tot 35 ademhalingen per minuut in de 5e week.
Uitdroging en hypoglykemie bij pups
In de meeste gevallen zijn pups die je met de hand gaat grootbrengen uitgedroogd. Ze hebben al een tijdje te weinig of geen melk gehad. Ze zijn vaak onderkoeld en gestrest. Het glucosegehalte in het bloed is ook vaak te laag. Dit heet hypoglykemie.
Het lichaam kan dan geen melk verteren. Begin daarom met een elektrolytenoplossing of ORS. Dit herstelt de natuurlijke vochthuishouding en de suikers in de elektrolytenoplossing verhogen het glucosegehalte in het bloed.
Elektrolytenoplossingen / ORS zijn gemakkelijk verkrijgbaar bij apotheek, drogist of dierenarts. Wat is ORS en hoe maak je het?
Bij ernstige uitdroging kun je ook een onderhuids infuus laten geven bij de dierenarts.
Pas als de pup goed gestabiliseerd is, en het vochtgehalte en de lichaamstemperatuur op peil zijn, kun je beginnen met melk. (Dit is vaak pas na een dag). Maak de melk de eerste paar voedingen aan met extra water, of doe er nog wat elektrolytenoplossing doorheen. Hoe gebruik ik ORS in combinatie met melkpoeder?
Melk voor jonge pups
Zoals aangegeven bij de benodigdheden zijn er veel verschillende soorten puppymelk. Wanneer je een soort puppymelk hebt gekozen, kun je beter niet meer overstappen op een ander merk. Overstappen kan voor darmproblemen zorgen, en de pups willen vaak geen melk met een andere smaak die ze gewend zijn.
Elke melk is anders. Op de verpakking staat aangegeven hoe je het moet aanmaken en hoeveel je ervan moet geven. Wij adviseren om het de eerste dag de melk te verdunnen met elektrolytenoplossing. Hoe gebruik ik ORS in combinatie met melkpoeder?
Pas als je na een paar voedingen merkt dat er geen darmproblemen zijn, de ontlasting er goed uitziet en de lichaamstemperatuur van de pup goed blijft, kun je de melk in de juiste mengverhouding gaan geven. Bouw het langzaam op naar de juiste mengverhouding. Hierdoor voorkom je een hoop problemen.
Melk bewaren
Als je poedermelk aanmaakt met water, krijg je vaak teveel melk. Deze melk kan je 24 uur bewaren in de koelkast.
Dit gaat het beste als je de melk opzuigt in een spuitje en dan met een afsluitdopje dicht maakt. Dan is de melk luchtdicht verpakt.
Klik hier voor meer informatie over melk aanmaken en bewaren.
Een geopende verpakking poedermelk kan je vaak het beste in de koelkast bewaren. Het hangt een beetje af van het merk en de ingrediënten hoe lang het houdbaar blijft na openen van de verpakking.
Invriezen van melkpoeder gaat ook vaak erg goed, en het kan dan nog zeker een jaar langer dan de houdbaarheidsdatum goed blijven.
Lees meer: Mag je aangemaakte melk in de vriezer bewaren?
Voedingsschema
hoeveel melk een puppy moet drinken, hangt af van het lichaamsgewicht. Daarom is het belangrijk om het lichaamsgewicht dagelijks en nauwkeurig te wegen (en op te schrijven).
Puppy's moeten ongeveer 20 tot 25 ml melk per 100 gram lichaamsgewicht per dag drinken. Een pup van bijvoorbeeld 350 gram, moet dus 70 tot 87 ml per dag drinken.
Op de verpakking van de puppymelk staat ook vaak een richtlijn. Het verschilt per melksoort, omdat ook het calorie-gehalte per melksoort anders is.
Begin altijd met kleine hoeveelheden melk, die je elke twee uur geeft. Dus bijvoorbeeld om 10 uur, 12 uur, 14 uur, 16 uur etc. Ook 's nachts. Maak de melk om te beginnen iets dunner dan op de verpakking staat.
Pas als je merkt dat de pup geen darmproblemen heeft (goede poep), kun je de melk op de aanbevolen manier maken en minder vaak per dag geven.
Bouw het langzaam af. Eerst steeds 2,5 uur ertussen, dan 3 uur ertussen en na een aantal dagen 4 uur ertussen.
Het aantal milliliters per voeding wordt dan langzaam steeds meer. Noteer per voeding wat de pup heeft gedronken en tel de hoeveelheden per dag bij elkaar op. Tezamen moet je uitkomen op ongeveer 20 tot 25 ml melk per 100 gram lichaamsgewicht per dag.
Een puppy van 1 week oud, moet ongeveer 8 voedingen per dag.
Een puppy van 2 weken oud, moet ongeveer 5 voedingen per dag.
Een puppy ouder dan 2 weken, krijgt ongeveer 4 voedingen per dag.
Overvoeding
De voedingsbenodigdheden zijn ook afhankelijk van het ras. Als je teveel melk geeft, zal de pup flink groeien. Dat lijkt een goed teken: lekkere dikke grote pups, maar dat is niet altijd goed. Zorg dat je een groeischema hebt van het ras van jouw pups, en houdt de groei in de gaten. Groeien je pups sneller dan normaal voor dat ras? Geef dan wat minder melk, zodat ze normaal op schema zitten. Een te snelle groei is slecht voor de opbouw van het skelet, en kan misvormingen geven.
Wanneer mag een pup brokjes? Overstappen op vast voedsel
Je mag puppy's vast voedsel aanbieden vanaf het moment dat de ogen open zijn. Maar het echte spenen begint pas op een leeftijd van ongeveer 3 weken. Puppy's die erg achterlopen in hun ontwikkeling, kun je een weekje later pas laten overstappen op vast voedsel.
Je kunt puppybrokjes laten weken in warme puppymelk, en die in een lage schaal of puppypan aanbieden. De eerste paar keer kun je de geweekte puppybrokjes zelfs nog wat fijnprakken met een vork. Als het nog niet lukt om uit een schaal te eten, kun je eerst wat brokjespuree op je vingers doen en dat af laten likken.
Happy Dog Baby Starter zijn speciale brokjes voor de overgang van melk op vast voedsel. Gemaakt van zeer kleine brokjes die makkelijk te eten zijn. En je kunt de brokjes ook weken in melk of water, zodat ze zacht worden.
Het spenen geeft in het begin vaak een rotzooitje. Het geweekte voer zich overal op de vacht. Maak de pups snel schoon met een vochtig doekje, voordat de boel gaat aankoeken.
het werkt vaak het beste als je geweekte brokjes aanbiedt vlak voor het tijd is voor een melkvoeding. Dan zijn ze extra hongerig. Wanneer ze veel hebben gegeten, hebben ze misschien minder zin in melk, maar dat is niet erg. En de puppy's die het eten van vast voedsel nog niet goed onder de knie krijgen, kunnen gewoon melk blijven drinken.
Zodra de pups goed de geweekte brokjes kunnen oplikken uit een schaal, gebruik je geleidelijk steeds minder melk en water, totdat ze stevige brokjes kunnen eten. Zodra je de melk en het water door de brokjes gaat afbouwen, moet je ook een schoteltje water neerzetten bij de pups.
In twee weken tijd geef je steeds minder flesvoedingen. Van 4 voedingen per dag, naar 3x per dag, naar 2x per dag totdat je uiteindelijk op 1 flesvoeding per dag zit. Als de pup goed eet, en steeds zwaarder wordt, kun je stoppen met de melk.
Wanneer overstappen van melk op vast voedsel?
Immuniteit, biest en hygiëne
De eerste 24 uur na de geboorte maakt de moeder speciale melk aan, biest of colostrum genaamd. De darmen van de puppy's zijn alleen de eerste 24 uur ontvankelijk voor de antistoffen. Daarna kunnen ze deze antistoffen niet meer opnemen via de darmwand.
Puppy's die de eerste 24 uur na de geboorte geen moedermelk hebben gekregen, hebben dus ook geen antistoffen tegen ziektes binnengekregen. Je kunt de puppy's biest geven, bijvoorbeeld Col-o-Dog. Biest voor andere diersoorten kan ook. Maar het heeft alleen zin als dit binnen 24 uur na de geboorte gegeven wordt.
Col-o-Dog is te bestellen in onze webshop
Puppy's die helemaal geen biest hebben gehad hebben niet genoeg antistoffen in hun lichaam, en zijn dus extra bevattelijk voor allerlei ziektes en infecties. Daarom moet je extra voorzichtig met deze pups zijn, en zeer strenge maatregelen voor de hygiëne nemen.
- Gebruik steeds nieuwe wegwerphandschoenen
- draag een schort of speciale kleding en was deze regelmatig.
- Kook de spenen na elke voeding uit om ze te desinfecteren Tips en trucs voor het uitkoken van speentjes, spuitjes en flesjes
- Maak meerdere keren per dag nieuwe melk aan en bewaar geen restjes buiten de koelkast. Lees hier meer over melk opwarmen.
- Houd de omgeving van de puppy's extra schoon en desinfecteer met bijvoorbeeld Dettol.
- Houd de puppy's buiten bereik van andere honden en dieren.
Hoe lang moet een pup bij de moeder blijven?
De eerste weken van het leven zijn hele belangrijke weken voor de sociale vaardigheden. De moeder leert de pup allerlei goed gedrag aan, en bestraft slecht gedrag. Een mens kan dit nooit zo goed aanleren als de moeder dit kan. Idealiter blijft een pup de eerste 12 weken bij de moeder. Veel fokkers hanteren 8 weken. Korter is écht niet verantwoord.
Kan een pup zonder moeder opgroeien?
Hebben je pups geen moeder meer? Zorg dan zo snel mogelijk voor een surrogaatmoeder. Dit is een andere volwassen hond -het kan ook een mannetje zijn- die de pups opvoedt en laat weten wat wel en niet kan. Als een pup te hard bijt, zal de volwassen hond het gedrag meteen corrigeren. Elkaar hard bijten is geen manier om te communiceren met soortgenoten of mensen. Hij leert hoe hij andere honden moet begroeten, en hoe de lichaamstaal werkt.
De manier waarop de (surrogaat-)moeder reageert op angstig piepen van een pup, is zeer bepalend voor hoe de pup later zelf met stresssituaties zal omgaan.
De moeder is ook een rolmodel op ander vlakken. De jonge teefjes leren nu van hun moeder wat goed en normaal moedergedrag is. Teefjes die te vroeg bij de moeder zijn weggehaald, worden later vaak slechtere moeders. Gewoon omdat ze vroeger geen goed voorbeeld hebben gehad.
Als een pup zonder volwassen rolmodel opgroeit, kunnen er later veel gedragsproblemen ontstaan. De pup kan verlegen worden. Of het wordt angstig als het bij andere honden is. Dit soort gedragsproblemen voorkom je simpelweg door de pups niet te vroeg bij de moeder weg te halen.
Als een pup met de fles moet worden grootgebracht, houd hem dan wel bij de moeder.
Een pup heeft ook nestgenootjes nodig. Hij leert spelenderwijs veel van zijn broertjes en zusjes. Vooral de leeftijd van 4 - 7 weken is zeer belangrijk. In deze tijd moet de pup als het ware leren wat het is om een hond te zijn. De eerste tekenen van een rangorde zie je al terug in hun spelletjes. Jonge pups, die in deze leeftijdsperiode worden gescheiden van hun nestgenootjes, hebben later vaak problemen met sociale contacten met andere honden. Pups die te vroeg bij de moeder zijn weggehaald zijn vaak teveel gefocust op mensen. Ze lijken niet te weten dat ze hond zijn, en weten niet wat ze met andere honden aan moeten. Teefjes willen zich later vaak door geen enkele reu laten dekken, en reuen wete niet wat ze met een loops teefje aan moeten.
Verder lezen
Onderstaande artikelen zijn erg interessant:
Vergelijking van tevenmelk, fabrieksmatig samengestelde puppymelk en zelf samengestelde puppymelk.
Snugglepuppy helpt uw angstige pup kalmeren
Externe links:
Feeding large-breed puppies: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20949422/
Comparison of the nutrient composition of commercial dog milk replacers with that of dog milk. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24871064/
Een erg interessant artikel, maar het gaat wel over melkpoeders die vooral in Amerika verkrijgbaar zijn.
Composition and use of puppy milk replacers in German Shepherd puppies in the Netherlands https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21554408/
einde handleiding puppy's met de hand grootbrengen
