Tam konijn met de hand grootbrengen

Konijnen met de hand grootbrengen is niet zo lastig. Als je maar de juiste konijnenmelk gebruikt.

Konijnen zogen hun jongen (lampreien genoemd) slechts een tot tweemaal per dag. Het zogen duurt slechts enkele minuten. De moedermelk is dan ook zeer rijk aan vetten en eiwitten zodat de jongen toch genoeg voedingsstoffen binnen krijgen. Ook wanneer je een jong konijn met de hand opvoedt, hoeft het maar enkele keren per dag gevoerd te worden. Dit maakt het betrekkelijk gemakkelijk vol te houden.

Lees voordat je aan de slag gaat het artikel: De eerste 24 uur. Hoe zorg je voor een jong dier?

Speciale melk voor konijnen

Konijnenmelk is zeer vet (ca 41%) en heeft ook een hoog eiwitgehalte (ca. 42%), maar heeft juist weer een laag lactosegehalte (7%).
Konijnenmelk is heel anders dan bijvoorbeeld kittenmelk of puppymelk. Daarom kan je die melk ook niet gebruiken voor konijnen.

FoxValley 30/50

Wij adviseren Foxvalley 30/50. Deze melk bevat 50% vet en 32% eiwit en heeft een zeer laag lactosegehalte (<8% koolhydraten). Deze melk is verkrijgbaar via onze webshop en is meer dan een jaar houdbaar. Het heeft als bijkomend voordeel dat het zeer goed geaccepteerd wordt door de jonkies en het is zuinig in gebruik.

Multimilk en KMR

Een mix van melkpoeders die de samenstelling van konijnenmelk goed benadert is een combinatie van 3 delen Multimilk met 1 deel Kitten Milk Replacer (KMR®) en 5 delen water. Daarmee kom je op een vetgehalte van 49,9%, 32,2% eiwit en 5,6% lactose.

Multimilk wordt ook wel verkocht onder de naam Zoologic Milk Matrix 30/55. En KMR® wordt ook wel verkocht onder de naam Zoologic Milk Matrix 42/25. De producent van al deze producten is PetAg. Multimilk is lastig te verkrijgen in Nederland en Belgie en heeft maar een korte houdbaarheid.

Beaphar knaagdier- en konijnenmelk

Beaphar heeft mid 2020 de knaagdier- en konijnenmelk helemaal aangepast. Het heeft een hoog vetpercentage en een zeer laag lactosegehalte. Kijk voor meer informatie en een voedingsschema op www.beaphar.nl/knaagdiermelk
We horen graag ieders ervaring met deze nieuwe melk met het grootbrengen van jonge konijntjes. Mail ons op Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Gebruik geen geitenmelk voor jonge konijnen

Geitenmelk is absoluut niet geschikt voor jonge konijnen omdat het te weinig vet en eiwit bevat en veel te veel lactose. Bovendien is er een grote wisseling in samenstelling met de de seizoenen en per geitenras, waardoor het heel moeilijk te bepalen is hoeveel de konijntjes ervan moeten drinken.

Wil je dit soort melksoorten tòch gebruiken, dan kun je het voedingsschema hieronder niet gebruiken. De konijntjes zullen vaker per dag moeten worden gevoerd, en hebben meer melk nodig om aan hun voedingsbehoefte te voldoen. De diertjes zullen langzamer groeien, het is meer werk, en het kost meer melk. Dus het bespaart niets om goedkopere melk te gebruiken. Geef de konijntjes de beste kans op overleven, met melk die de natuur het beste benadert, en dus het beste overeen komt met hun moedermelk.

Benodigdheden voor het voeren van jonge konijntjes

Naast speciale melk, heb je de volgende dingen nodig om jonge konijntjes te voeren:

 

Spuitje:

Begin met een spuitje van 1 ml. Na een paar dagen kun je overstappen op een 2 ml spuitje. Wanneer de konijntjes goed zuigen aan het spuitje, kun je zelfs overstappen op een 10ml spuitje of een flesje. De meeste speentjes passen het beste op een o-ring Luer Loc spuitjes.

Tips en veelgestelde vragen over spuitjes

Gebruik bij voorkeur een o-ring spuitje. Deze spuitjes hebben een zeer dunne rubberen ring, en lopen daardoor heel soepel. Spuitjes zonder rubber zijn vaak te stroef en spuitjes met een brede rubberen dop gaan vaak na een tijdje haperen en 'doorschieten'.

Tips en trucs voor het uitkoken van speentjes, spuitjes en flesjes

Afsluitdopje:

Met een afsluitdopje kan je een spuitje dichtmaken. Zo kan je gemakkelijk porties melk in de koelkast bewaren. En de melk weer au-bain-marie opwarmen.

Meer over melk opwarmen.

Speentje:

Een klein rubberen speentje dat je over het spuitje heen kunt trekken.
Voor jonge konijnen is het konijnenspeentje erg geschikt, maar andere kleine speentjes kunnen ook. Oudere konijnen kun je het beste voeren met de Miracle Nipple, omdat die stevig is en niet snel wordt stukgebeten.

Vast voedsel:

Wanneer de oogjes open zijn, mogen de jonkies ook vast voedsel eten. Begin met hooi en een beetje konijnenvoer. Supreme Selective Junior is goed konijnenvoer voor jonge konijntjes. Wanneer ze goed hooi eten, kun je ook groenvoer gaan aanbieden.

Warmtebron:

Konijntjes die nog geen goede vacht hebben, hebben een warmtebron nodig. Dit kan zijn een kruik, infraroodlamp, elektrisch matje of een snugglesafe.
Alle voor- en nadelen van de verschillende warmtebronnen staan beschreven in dit artikel.

Alle hierboven beschreven artikelen zijn te koop in onze webshop https://shop.melkvoordieren.nl

Feromonen:

Secure Bunny Stress is een product dat stressverlagende feromonen afgeeft voor konijnen. Deze feromonen bootsen de kalmerende geur van een moederkonijn na en helpen jonge moederloze konijnen zich beter op hun gemak te voelen. Het gebruik van Secure Bunny Stress kan bijdragen aan een gezonde groei en welzijn van jonge konijnen die met de hand worden grootgebracht.  Lees hier meer over Secure Bunny Stress.

Zo moet je de konijnenmelk aanmaken:

Afhankelijk van welke melk je gebruikt, moet je de melk voor konijnen als volgt aanmaken:

2 delen FoxValley 30/50 + 3 delen water

of: 3 delen Multimilk + 1 deel KMR + 5 delen water
of: 3 delen MilkMatrix 33/50 + 1 deel MilkMatrix 42/35 + 5 delen water
of: als je andere melk gebruikt, maak het dan aan met minder water dan aanbevolen, zodat het wat meer voedingsstoffen per ml bevat.
 
Een 'deel' is een maatschepje. De grootte van het maatschepje maakt niet uit. Een koffieschepje of ander keuken-maatschepje is vaak prima.
Schep de melkpoeder en strijk het af. Er mag geen bergje op de maatlepel liggen.
 
Het beste kun je heet water gebruiken van ongeveer 80 graden Celcius. Meng het water rustig door de melkpoeder. Als je té hard schudt of roert, kunnen de vetten in de melk juist gaan klonteren.
 
Laat de melk minstens 4 uur staan in de koelkast. Zo heeft het poeder rustig de tijd om al het water goed op te nemen. Hierdoor wordt de melk gemakkelijker te verteren en heb je minder problemen zoals diarree bij jonge dieren.
De aangemaakte melk kan 24 uur bewaard worden in de koelkast.
 
Voordat je gaat voeren, warm je de melk au-bain-marie op tot lichaamstemperatuur. Je kunt ook een flessenwarmer voor baby's gebruiken.
Gebruik geen magnetron om de melk op te warmen. In zulke kleine hoeveelheden gaat de melk snel koken en verpietert de melk.

Meer lezen:

• instructiefilmpje over het aanmaken van melkpoeder
  
• Tips en trucs voor het aanmaken van melkpoeder
  
  
• Meer (engelstalige) informatie op www.ewildagain.org.

Hoe moet je een konijn vasthouden tijdens het voeren?

In dit filmpje kan je verschillende manieren zien waarop je een konijntje kan voeren. Meestal moet je ze in het begin goed inwikkelen in een doekje en gaat het voeren langzaam. En als ze het eenmaal door hebben, gaat het heel rap.

 

 In onderstaand filmpje kun je zien hoe je een klein diertje toch heel voorzichtig kunt voeren, als het allemaal niet zo makkelijk gaat:

 

Aanleggen bij de moeder

Soms is het mogelijk om een jong konijntje bij de moeder aan te leggen. Leg hiervoor de moeder op de rug op je schoot. De meeste konijnen worden na verloop van tijd erg rustig en slap. Het wordt ook wel 'trance' genoemd, maar het konijn is niet echt in trance. En zodra je haar weer rechtop zet, is ze weer helemaal 'bij'.

In dit filmpje zie je hoe het werkt:

 

Hygiënisch werken

Dieren de met de hand worden grootgebracht, hebben vaak een minder goed werkend immuunsysteem. Daarom is het van belang om zeer hygiënisch te werken.

Was je handen voor elke voeding en zorg bij elke voeding voor schone materialen!

Spuitjes, speentjes en andere materialen kun je uitkoken in een pannetje water. Hoe dat moet staat in het artikel: Tips en trucs voor het uitkoken van speentjes, spuitjes en flesjes

Na het uitkoken, vul je alle spuitjes weer met porties melk. Als je meerdere dieren hebt, gebruik je dus veel verschillende spuitjes. De spuitjes sluit je na het vullen af met een afsluitdopje. Deze spuitjes leg je klaar in de koelkast. Het afsluitdopje zorgt ervoor dat de melk luchtdicht kan worden bewaard.
Wanneer het tijd is om te gaan voeren, warm je het spuitje au-bain-marie op door ze in een bak warm water te doen.
Meer over: melk opwarmen
Dopje eraf, speentje erop en je bent meteen klaar voor de voeding.

Voedingsschema voor jonge konijnen

Geef de eerste 12 tot 24 uur alleen ORS. Dit helpt tegen uitdroging, en zorgt ervoor dat de overgang van moedermelk naar poedermelk beter verloopt. Jonge dieren zijn ook vaak uitgedroogd. Dat moet eerst verholpen worden.

De eerste 24 uur. Hoe zorg je voor een jong dier?

meer over uitdroging bij jonge dieren

Konijnen hebben vaak 1 à 2 dagen nodig om aan de manier van voeden te wennen. Zolang de jonkies slecht drinken is het aan te raden meerdere keren per dag melk aan te bieden: dus in plaats van 3x bijvoorbeeld 4 à 5x per dag kleine hoeveelheden. Wanneer ze het eenmaal door hebben, zullen ze zeer gulzig drinken en is een heel nest in een paar minuten gevoerd.

Voedingsschema konijn Dit schema is alleen voor als je FoxValley 30/50 of Multimilk+KMR gebruikt.
gewicht	Hoeveelheid melk per voeding*	frequentie
50 gram	2 a 3 ml	3x per dag
60 gram	3,5 ml	3x per dag
70 gram	3 a 4 ml	3x per dag
80 gram	4,5 ml	3x per dag
90 gram	5,5 ml	3x per dag
100 gram	7 a 8 ml	2x per dag
150 gram	10 ml	2x per dag
200 gram	12 ml	2x per dag
300 gram	15 ml	2x per dag
350 gram	15 a 17 ml	1x per dag
400 gram	stoppen

* verhoog de hoeveelheden melk altijd geleidelijk in een tijdsbestek van twee dagen.

 

Bovenstaand schema is voor kleine rassen. De hoeveelheid melk die je moet geven voor grote rassen bepaal je als volgt:

 

Grote konijnenrassen voedingsschema voor dag 1 t/m 10 (oogjes zijn dicht) 3x per dag voeren
Gewicht	Hoeveelheid melk per voeding
50	3 ml
60	3,6 ml
70	4,2 ml
80	4,8 ml
90	5,4 ml
100	6 ml
125	7,5 ml
150	9 ml
175	10,5 ml
200	12 ml

 

 

Grote konijnenrassen voedingsschema voor dag 10 t/m 21 2x per dag voeren
Gewicht	Hoeveelheid melk per voeding
90	6,3 ml
100	7 ml
125	9 ml
150	10,5 ml
175	12,5 ml
200	15 ml
250	19 ml
300	22 ml
350	28 ml

 

 

Grote konijnenrassen voedingsschema voor dag 21 tot een leeftijd van ongeveer 7 weken 2x per dag voeren
Gewicht	Hoeveelheid melk per voeding
200	12 ml
250	15 ml
300	18 ml
350	21 ml
400	24 ml
450	27 ml
500	30 ml
550	33 ml
600	36 ml

De kleur van konijnenkeutels

De kleur van de keuteltjes zegt veel over de gezondheid van de konijntjes. En of het allemaal goed gaat in de darmen.

Witte keutels duiden erop dat de melk niet goed wordt verteerd. Vaak is het een teken dat er teveel melk wordt gegeven. Houd je goed aan het schema! Wil je konijntje nog meer drinken dan aanbevolen, geef het dan na de gewone voeding nog wat verdunde waterige melk te drinken. Gewoon water mag ook, maar dat lusten ze meestal niet. Als je er een klein beetje melk doorheen doet, accepteren ze het beter.

Gele keutels duiden erop dat de darmflora niet optimaal is. Om dat te verhelpen kan je het beste een beetje probiotica poeder door de melk doen. Een snufje is genoeg. Er zijn geen echte richtlijnen voor, maar je hoeft niet bang te zijn voor overdosering. Kies bij voorkeur een probiotica met zoveel mogelijk verschillende soorten bacteriën erin, want je weet nooit precies aan welke bacteriesoort je konijn behoefte heeft.
Probiotica is te koop in onze webshop. Poeder werkt het makkelijkste.

Een nestje konijnen bijvoeren

Soms krijg je een groot nest konijnen. De moeder doet haar best, maar kan gewoonweg niet genoeg melk produceren en verzwakt. Ook de jongen krijgen niet genoeg melk en groeien maar langzaam. Dan zul je de jonge konijnen moeten bijvoeren. Laat de jongen gewoon bij de moeder. Het is belangrijk dat ze ook moedermelk blijven drinken, want dit is altijd beter dan kunstmelk.

Als je een nestje konijnen wilt bijvoeren, hoef je niet de volledige hoeveelheid melk te voeren. Voor het bijvoeren volstaat 1x per dag een extra voeding, van ca 10% van het lichaamsgewicht.
Ga je bijvoorbeeld een konijntje bijvoeren van 170 gram, geef dan ongeveer 17 ml melk.

Nagaan of de moeder nog wel melk geeft

Soms leeft de eigen moeder nog, maar twijfel je of de moeder nog wel melk geeft. Dat kun je vrij eenvoudig nagaan.

Zorg voor een goede keukenweegschaal of brievenweegschaal, die op 1 gram nauwkeurig kan wegen. Weeg daarop één jong en noteer het gewicht.
Neem het jong tegen je huid onder je kleren (dames, dit gaat heel goed in een sport-bh of topje). Daar zit het veilig en warm en onder handbereik.

Neem dan de moeder uit het hok, en neem haar mee naar een rustige plek met een stoel of bank. Zorg voor een rustige omgeving; geen tv, kinderen, honden of katten in de buurt!

Ga zitten, en neem de moeder voorzichtig onder de oksels en leg het achterover op je schoot. Op de rug gelegen. Met de achterpoten bij je buik, en het hoofd bij je knieën. Je zult merken dat je konijn zo blijft liggen. Blijf rustig zitten en je voelt na 5 minuten dat het konijn ontspant. Het wordt slap en voelt zwaarder aan. Nu kan je alles met de moeder doen, zolang ze maar op de rug blijft liggen. (tip: dit is ook heel handig voor nagels knippen!)

Dan pak je het jong erbij en legt het op de buik aan de tepel. Als het goed is, gaat het nu drinken.

Als je klaar bent, zet je de moeder weer rechtop, en zal ze meteen weer bijkomen. Zet haar weer terug in haar hok.

Weeg dan het jong opnieuw. Is het zwaarder geworden? Dan heeft het melk gedronken! Is het gewicht hetzelfde gebleven? Dan heeft het geen melk gedronken.

 

Meer over de samenstelling van konijnenmelk

Er zijn verschillende studies gedaan naar de samenstelling van konijnenmelk, en ze laten allemaal min of meer hetzelfde zien. Konijnenmelk is zeer rijk aan eiwit en vet.
 
Een aantal wetenschappers van de universiteit van Missouri hebben melk uit de magen van jonge wilde cottontail konijntjes vergeleken met melk direct uit de tepels van een konijn. Daarin bleek weinig verschil te zitten. De melk die ze hebben verkregen hebben ze geanalyseerd.

Een aantal wetenschappers van de universiteit van Missouri hebben melk uit de magen van jonge wilde cottontail konijntjes vergeleken met melk direct uit de tepels van een konijn. Daarin bleek weinig verschil te zitten. De melk die ze hebben verkregen hebben ze geanalyseerd.

Klik hier voor het volledige Engelstalige artikel over de samenstelling van konijnenmelk.

Hieruit volgen de volgende percentages:

Percentages van de samenstelling van konijnenmelk
vaste stof (%)	vet (%)	eiwit (%)	lactose (%)	as (%)
33.6 +/- .8	13.9 +/- 1.7	14.6 +/- .5	2.22 +/- 0.05	2.06 +/- .07

Als je dit doorrekent zonder water, krijg je de volgende samenstelling voor melkpoeder:

Percentages van de samenstelling van konijnenmelk Zonder water
vet (%)	eiwit (%)	lactose (%)	as (%)
41	43	7	6

Het is onmogelijk om deze samenstelling precies na te bootsen met kunstmelk. Konijnenmelk maken is lastig. En er zijn ook andere factoren van belang. Welke ingredienten zitten er in de melkpoeder? Worden de voedingsstoffen goed opgenomen in de darmen? Wat is de toestand van het konijntje? Een ziek konijn kan vaak minder voedingsstoffen opnemen.

Recepten om konijnenmelk te maken

Er zijn twee 'recepten' om konijnenmelk te maken die al jaren worden gebruikt voor konijnen en waar men goede resultaten mee behaalt:

Percentages van de samenstelling van kunstmerk
Product	vet (%)	eiwit (%)	lactose (%)	as (%)
FoxValley 30/50	50%	30%	< 8%	8%
3 delen MultiMilk en 1 deel KMR	48%	33%	8%

Uit ervaring bij dierenopvangcentra blijkt dat het niet goed is om moedermelk helemaal hetzelfde na te maken. Er moet meer water aan worden toegevoegd.

Als de kunstmelk meer dan 75% van de vaste stoffen van de moedermelk bevat, is de kunstmelk te rijk. Dit kunnen ze vaak niet goed verteren en er kunnen darmproblemen ontstaan. Moedermelk van konijnen bevat 33,6% vaste stof (en dus 66,4% water), dus kunstmelk voor konijnen mag maximaal 25% vaste stof en 75% water bevatten.

Meng daarom de kunstmelk als volgt:

3 delen Multimilk + 1 deel KMR + 5 delen water.
2 delen FoxValley 30/50 met 3 delen water.

Leeftijdsbepaling bij jonge konijnen

De leeftijd van een jong konijn is vast te stellen op basis van het gewicht en uiterlijke kenmerken.
 

Normale ontwikkeling van een konijn
Leeftijd	Gewicht*	Uiterlijke kenmerken	Voeding
1 dag	50 gram	Kaal, navel zichtbaar, ogen dicht, oren plat.
3 dagen	75 gram	Vacht begint te groeien.
1 week	100 gram
10 dagen	125 gram	Ogen gaan open.	Geef vanaf nu altijd hooi en een flesje drinkwater.
2 weken	150 gram	Oren komen overeind. Geen warmtebron meer nodig.	Konijnenvoer. Bij voorkeur pallets en geen gemengd voer.
3 weken	200 gram		Introduceer 1 groentesoort of plant.
4 weken	250 gram		Geef een tweede groente of plant erbij.
5 weken	300 gram		Breid de soorten groenvoer langzaam uit.
6 weken	350 gram

 * het gewicht in de tabel geldt voor kleine konijnenrassen. Vanwege hun slechte start, zullen de meeste met de hand grootgebrachte konijnen het gewicht van 350 gram pas op een latere leeftijd bereiken.

Vaccinatie van jonge konijnen

Het is raadzaam konijnen tegen de twee veel voorkomende en dodelijke konijnenziektes te laten vaccineren, namelijk: Myxomatose en Viral Haemorragic Disease (VHD). Jonge konijnen kunnen vanaf een leeftijd van 1 maand gevaccineerd worden tegen Myxomatose, en vanaf 8 weken tegen VHD. Het is raadzaam beide inentingen op de leeftijd van 8 weken te laten geven. Veel dierenartsen houden regelmatig speciale vaccinatie spreekuren.

Vruchtbaarheid van konijnen

Scheid de mannetjes en de vrouwjes vanaf een leeftijd van 3,5 maand, want dan kunnen ze al vruchtbaar zijn. Kijk nog een paar keer goed naar het geslacht. Een vergissing is gauw gemaakt en bij jonge konijnen is het verschil soms moeilijk te zien.

Mannetjes kun je het beste lasten castreren. Dit voorkomt ook veel gedragsproblemen in de toekomst. Overleg hierover met een deskundige dierenarts.

Over deze handleiding

Deze handleiding is tot stand gekomen door een samenwerking van Stichting Eekhoornopvang en de dierenbescherming Utrecht.
Later is deze informatie verder uitgewerkt door Stichting de Hoge Hoed. En verder aangevuld met tips en ervaringen van vele gebruikers.

Meer lezen

Comparison of Rabbit, Kitten and Mammal Milk Replacer Efficiencies in Early Weaning Rabbits https://www.mdpi.com/2076-2615/10/6/1087/htm

einde handleiding voor het grootbrengen van jonge konijnen