Een egeltje met de hand grootbrengen

Deze handleiding is grotendeels een vertaling uit het Duits van “Aufzucht verwaister Igelsäuglinge” door Monika Neumeier van www.pro-igel.de .
De teksten zijn aangevuld met informatie en ervaringen van verschillende Nederlandse egelopvancentra.

Ga als particulier nooit zelf een egeltje grootbrengen. Het is zeer specialistisch werk en bovendien is het verboden voor particulieren om wilde dieren in huis op te nemen. Breng jonge egels daarom altijd naar een gespecialiseerde opvang. Adressen kun je hier vinden.

Bij egels verstaat men onder een "Baby" een jong dier dat niet ouder is dan dan 24 dagen en uitsluitend gevoed wordt met moedermelk. Baby egels zijn nestblijvers. Overdag, wanneerde moeder in het nest is, zal zij haar jongen zogen. ‘s Nachts gaat de moeder op zoek naar voer en laat ze de kleintjes achter in het nest.

 

Eerste hulp bij een gevonden egeltje

 

Pak het dier niet op. Het beste is om het dier te laten zitten waar het zit en een egelopvang te bellen voor advies. Adressen kun je hier vinden, of bel 144.

Wanneer je nu met een egeltje in een doosje achter de computer zit, is bovenstaand advies nu te laat.

Noteer zo nauwkeurig mogelijk waar en hoe laat je het egeltje hebt gevonden en noteer je naam, telefoonnummer en bijzondere omstandigheden. Dat is belangrijke informatie voor de egelopvang. Bel een egelopvang voor advies. Wanneer je de egel afgeeft bij de opvang of dierenambulance, geef dan ook het briefje met informatie mee.

Baby egels die overdag buiten het nest rondlopen, die nog steeds gesloten ogen en oren hebben of minder dan 100 gram wegen, zijn moederloos en moeten onmiddellijk worden verzorgd.

De volgorde van deze handleiding is ook de volgorde waarin je te werk gaat. De meeste mensen willen beginnen met melk, maar er zijn nog een aantal stappen die daaraan vooraf moeten gaan.

Zie ook: http://www.melkvoordieren.nl/NL/15-opvang-de-eerste-24-uur/129-de-eerste-24-uur-hoe-zorg-je-voor-een-jong-dier

 

Waarom mag je niet zelf een egeltje grootbrengen?

Jonge egels zien er schattig uit en veel mensen willen zo'n schattig beestje graag zelf verzorgen. Toch raden we dit af. Contact met mensen doet een jong dier meer kwaad dan goed. Het egeltje wordt tam en leert om mensen te vertrouwen. Bovendien leren jonge egeltjes vaardigheden van hun moeder en nestgenootjes die ze niet kunnen leren van een menselijke verzorgen. Wat moet er van zo'n egel terechtkomen als je hem weer vrijlaat in de natuur?

Begin met warmte

Meestal zijn de jonge egeltjes onderkoeld. Zet ze op een handdoek in een hoge kartonnen doos. Aan de zijkant doe je een kruik of fles gevuld met warm water. Dek de fles of kruik af met een handdoek.
Dit is voldoende om de jonge egeltjes te helpen in de eerste periode. Zoek nu contact met een dierenambulance of egelopvang, voordat je verder gaat.

 In een egelopvang hebben ze speciale couveuses of warmtematjes om de temperatuur heel nauwkeurig te kunnen regelen. Een kruik of fles is alleen voor noodgevallen.

 Adressen van opvangcentra voor egels kun je vinden via deze pagina: http://www.melkvoordieren.nl/NL/15-opvang-de-eerste-24-uur/127-opvangadressen

Hulp bij poepen en plassen

Eén van de eerste acties in de zorg voor egelbaby's is "toiletteren". Jonge moederloze egeltjes kunnen lijden aan een pijnlijke urine- en fecale opstopping omdat ze nog niet in staat zijn om zelfstandig te poepen en plassen zonder externe stimulatie. Na de opwarming en vóór het voederen moeten de egels worden geholpen met poepen en plassen. Dat noemen we “toiletteren”.

Normaal gesproken likt de moeder van het egeltje de buik en de geslachtsdelen van de baby. Ze verzamelt de uitwerpselen, zodat het nest niet bevuild raakt. Voor en na elke maaltijd moet de dierverzorger met een vochtige vinger of wattenstaafje de buik en anus masseren tot succes is bereikt. Vaak is geduld vereist!

Als er uitwerpselen en urine in het nest worden gevonden, betekent dat niet dat je kunt stoppen met “toiletteren” omdat ze het zelf wel kunnen. Het betekent juist dat je de jonkies vaker moet “toiletteren”. Toiletteren is nodig totdat de egels volledig zelfstandig eten. Zolang de baby's met vervangende melk worden gevoed, bestaan de uitwerpselen uit kleine, groene, kleverige balletjes.

Lichaamsverzorging

Voedselresten, uitwerpselen en urine irriteren de tere en gevoelige huid van een baby egeltje. Verwijder onzuiverheden met een vochtig watje en dep de huid voor en na elke toiletgang met babyolie of wondbehandelingscrème.

Gebruik in geen geval plakkerige zalven of poeders!

Uitwendige parasieten verwijderen

Egels zitten vaak onder de parasieten, zoals vlooien en teken. Ook leggen vliegen vaak staafvormige eitjes op een egel. Onder invloed van warmte komen er in korte tijd maden uit de vliegeneitjes. Eieren en maden kun je het beste zo snel mogelijk met een pincet van het dier afhalen. Controleer ook alle lichaamsopeningen en eventuele wondjes, want dat is een geliefde plek voor maden.

Vlooien kun je ook met een pincet verwijderen. Teken kun je het beste met een tekentang verwijderen.

Het is niet toegestaan om baby egeltjes te baden of te behandelen met insecticiden. Is er sprake van een grote besmetting, raadpleeg dan een egelopvang of een dierenarts.

Hoe oud zijn de baby egeltjes? Leeftijdsbepaling

Leeftijdsbepaling is belangrijk voor de beoordeling van de ontwikkeling. En om te bepalen wat ze moeten eten.

Markering en weging: Na de vondst worden de egels gewogen en gemarkeerd. Voor elke baby moet je een verzorgingsschema maken, dat de gewichtsontwikkeling, de hoeveelheid voedsel en meer documenteert.

 

Leeftijd	Pasgeboren	1 week	2 weken	3 weken	4 weken
huidskleur	roze	roze/grijs	grijs	grijs	grijs
stekels	wit	Enkele donkere	Donker	Donker	donker
vacht	Geen	Geen	Beetje pluis	Aanwezig	Dichte vacht
ogen / oren	Gesloten	Gesloten	Gaan open	Open	open
tanden	Geen	Geen	Geen	Komen door	Volledig gebit
gewicht	12-25 gram	30-50 gram	60 – 80 gram	100 – 130 gram	140 – 180 gram

 Elektrolytenoplossing ORS als eerste voeding

Een elektrolytenoplossing bestaat uit verschillende suikers en zouten die zijn opgelost in water. Bij egeltjes kan je de ORS ook aanmaken met lauwe venkelthee of kamillethee. Een elektrolytenoplossing is ideaal als eerste voeding voor moederloze dieren. Elektrolytenoplossingen zijn onder verschillende merknamen verkrijgbaar. De bekendste zijn ORS, Orisel en Rehydration.

Voordelen voor de verzorger:

• goedkoop

• makkelijk verkrijgbaar (ook 's nachts bij een huisartsenpost of ziekenhuisapotheek)

• geschikt voor alle diersoorten

• gemakkelijk aan te maken

• je mag er zoveel van geven als het dier wil hebben

• lang houdbaar, ideaal om voor nood op voorraad te hebben.

Voordelen voor het dier:

• helpt bij uitdroging (bij extreme uitdroging is een onderhuids infuus ook aan te bevelen)

• geeft energie en vult belangrijke zouten aan in het lichaam

• smaakt vaak erg lekker voor het dier

• helpt bij het stabiliseren van het dier

• helpt bij het leren drinken uit een speentje

• vermindert het risico op longontstekingen

Vooral de laatste twee punten wordt vaak onderschat. Een jong, verzwakt dier kan niet makkelijk uit een spuitje met speentje drinken. Het kan zich dan makkelijk verslikken. Er komt dan voeding in de longen, die weer worden uitgehoest en geproest. Melkvoeding is plakkerig en bij verslikking kunnen er melkdeeltjes in de longen achterblijven, waardoor er een longontsteking kan ontstaan.
Wanneer een diertje zich verslikt in een elektrolyten-oplossing, is dat lang niet zo schadelijk als melkvoeding. Daarom is het ideaal om altijd met een elektrolyten-oplossing te beginnen. Ook als een dier rechtstreeks van de moeder komt, en niet of nauwelijks is uitgedroogd.

Je kunt ORS ook zelf maken! Lees hier meer over ORS en hoe je het zelf kunt maken.

Welke vervangende melk drinken egeltjes?

• Esbilac
• FoxValley 32/40

Let op: deze informatie is bedoeld voor dierenopvangcentra met een vergunning om wilde dieren op te vangen. Het is voor particulieren verboden om zelf wilde dieren groot te brengen.

De belangrijkste kwestie bij het grootbrengen van verweesde egels is de juiste voeding. Moedermelk van egels is zeer hoog in eiwit en vet, maar laag in lactose.

(Lactosevrij gemaakte) Esbilac of FoxValley 32/40 zijn voor egels het beste gebleken als vervangende melkpoeder. Als je deze melk niet hebt, kun je het egeltje maximaal 24 uur alleen voeden met ORS en/of venkelthee.

Jonge egels van 7 dagen of ouder kunnen vaak ook wel (lactosevrij gemaakte) Royal Canin Babydog of Babycat verdragen, maar Esbilac of FoxValley 32/40 heeft altijd de voorkeur.

Koemelk, gecondenseerde melk enz. en andere op de markt verkrijgbare melkvervangers voor honden en katten zijn té afwijkend van de samenstelling van moedermelk en leiden tot ernstige diarree en/of groeiproblemen.

Gedetailleerde informatie over de samenstelling van egelmelk

Zoek je gedetailleerde informatie over de samenstelling van egelmelk, lees dan onderstaande artikelen.
Zo niet, ga dan door met het kopje 'lactosevrij maken van melk'.

Klik hier voor een artikel over de samenstelling van egelmelk. Dit is een samenvatting van een lezing die Angela Kramer in september 2016 heeft gehouden bij het regionale egelopvangoverleg Noord- en Zuid-Holland. Onderzoek naar de samenstelling van egelmelk en methodes van grootbrengen van jonge egels.

Er zijn verschillende studies gedaan naar de samenstelling van egelmelk. Het varieert een beetje per individu, grootte van het nest en leeftijd van de jongen.

Samenstelling van de vaste bestanddelen in de egelmelk:
Vaste bestanddelen: 21.6%, waarvan vet 46.3%, eiwit 33.3%, koolhydraten 9.3%.
(bron: Practical Wildlife Care)

Vaste bestanddelen: 20.6%, waarvan vet 47%, eiwit 33%, koolhydraten 9%, as 10%. Kcal/ml 1.42.
(bron: BSAVA Manual of Exotic Pets New Edition 1991)

Samenstelling van de totale egelmelk (dus met water):
79% water, 10% vet, 7% eiwit, 2% koolhydraten, 2% as.
(bron: Zoo & Wild Animal Medicine Current Therapy 3.27.w3)

45.2% droge stof. Eiwit 16.6%, vet 25.5%, lactose 0.07%. energy 1353 kJ/100 g milk. Het vetgehalte en eiwitgehalte neigde te stijgen gedurende de lactatie.
(bron: Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition)

Worden egels ziek van melk drinken?

Ja, egels worden ziek als ze gewone melk drinken. Ze vinden het vaak erg lekker, maar de meeste melksoorten (ook geitenmelk) bevat lactose. Egels, en veel andere diersoorten missen het enzym lactase. Lactase is nodig om de  lactose te verteren. Het gevolg: darmproblemen, diarree en uitdroging.

Volwassen egels hebben geen extra melk nodig. Maak voor jonge egels altijd de melk lactosevrij.

Lactosevrij maken van melk voor egeltjes

Egeltjes kunnen niet goed tegen lactose. Moedermelk van egeltjes bevat nauwelijks lactose, maar álle melkvervangers wel. Fabrikanten hoeven het lactosegehalte niet op de verpakking te schrijven, maar ga er maar van uit dat er altijd lactose in zit. Egeltjes kunnen de lactose in de melkvervangers niet goed afbreken omdat ze er niet de juiste enzymen voor aanmaken. De bacteriën in de darmen kunnen lactose wél afbreken, maar zetten dit vooral om in giftige stoffen. Dit leidt tot diarree, winderigheid, uitdroging en vaak ook de dood van een jong egeltje.

Gelukkig zijn er middelen om het lactosegehalte van melkpoeder te verminderen. Dat doe je met een lactase preparaat, bijvoorbeeld Disolact Lactasedruppels. Egeltjes doen het zeer goed op melk die lactosevrij is gemaakt met het enzym Lactase. De lactase zet de lactose om in andere suikers die gemakkelijker te verteren zijn. Bij egeltjes die worden gevoed met lactosevrij gemaakte melk, worden een betere spijsvertering, en veel minder diarree en darmproblemen gemeld.

Meer hierover in dit artikel: Lactose intolerantie bij jonge dieren

Disolact lactase is te koop in onze webshop

 

Melk klaarmaken voor jonge egels

Let op: deze informatie is bedoeld voor dierenopvangcentra met een vergunning om wilde dieren op te vangen. Het is voor particulieren verboden om zelf wilde dieren groot te brengen.

Maak de poedermelk aan met 1 deel poeder en 2 delen water. Een 'deel' is een afgestreken maatschepje. In plaats van water kan je ook ORS, venkelthee of kamillethee gebruiken.

 

Maak zoveel melk aan als je nodig hebt voor 24 uur. En voeg daar dan één of meer druppels lactase aan toe. Verdeel de melk in porties en bewaar het in de koelkast. De lactase gaat zijn werk doen en zet de lactose om in andere suikers.
Heb je snel lactosevrije melk nodig? Voeg dan meer lactase toe aan de melk. Overdosering is niet mogelijk. Een eventueel teveel aan lactase wordt gewoon weer uitgepoept.

Meer tips over het aanmaken van melk, lees je hier: http://www.melkvoordieren.nl/NL/blog/192-melkpoeder-aanmaken

Op de eerste verzorgingsdag geef je alleen zo vaak mogelijk per dag hele kleine beetjes melk. Zo is het voor de baby’s makkelijker om te wennen aan de melk te wennen.

Extra toevoegingen aan de melk

Melk voor egels moet altijd lactosevrij gemaakt worden met lactase.

Om het eiwit- en vetgehalte van de vervangende melk te verhogen, kan "Hill's prescription diet A/D" worden toegevoegd voor jonge egeltjes die ouder zijn dan een week. Eerst verrijkt u de vervangende melk alleen met een portie Hill’s A/D ter grootte van een erwt, daarna verhoogt u geleidelijk de hoeveelheid.

Je mag ook een kleine druppel vitamine B-complex (van de dierenarts) toevoegen aan de melk. Doe slechts 1x per dag 1 druppel voor alle egeltjes uit een een nestje samen.

Alle andere vitamines en mineralen zijn voldoende aanwezig in de vervangende melkpoeder.

Let op: Te veel vitaminesupplementen kunnen schadelijk zijn, d.w.z. giftig, of de blaasfunctie beperken!

Hoe moet je een jong egeltje voeren?

Let op: deze informatie is bedoeld voor dierenopvangcentra met een vergunning om wilde dieren op te vangen.
Het is voor particulieren verboden om zelf wilde dieren groot te brengen.

Voor het voeren van een egeltje kun je het beste een 1ml of 2ml spuitje gebruiken (zonder naald). Gebruik bij voorkeur een o-ring spuitje. Deze o-ring spuitjes hebben een dunne rubberen ring, waardoor ze soepeler lopen en minder snel ‘doorschieten’ dan andere spuitjes.

Op dit spuitje kun je een speentje bevestigen. Voor egeltjes werkt het heel prettig met een Mini Miracle Nipple, een Original Miracle Nipple, of een konijnenspeentje. Deze speentjes passen allemaal het beste op een o-ring spuitje met een luer-lock punt.

De Miracle Nipple is een duurzaam speentje dat niet snel kapot gebeten wordt. De voorpootjes kunnen gemakkelijk worden neergezet op de brede basis van de speen. Dan kan het jong gemakkelijker drinken. De Miracle Nipple past op iedere maat o-ring spuitje met Luer Loc punt.

De Miracle Nipples passen ook op een dierenflesje. Maar flesjes voor dieren worden afgeraden. Het werkt te onnauwkeurig. Gebruik altijd een spuitje.

Als de jonge egeltjes wat ouder zijn, kunnen ze hun melk (met eventueel wat brokjes erin geweekt) oplikken uit een laag bakje.

Voederspuitjes moet je na elke maaltijd grondig uitspoelen. Trek ze uit elkaar, zodat je overal goed bij kunt. De spuitjes kunnen in de vaatwasser of in een pannetje met water worden uitgekookt. Zo kun je ze meerdere keren gebruiken.

 

Houding van het egeltje tijdens het voeren

Help het jonge egeltje eerst met poepen en plassen vóór de maaltijd. Ze zullen zich dan beter voelen en meer melk drinken.

Houd het egeltje in je hand met de rug tegen je vingers, en je duim bij zijn borst. Houd het egeltje in een ‘zittende’ positie, met zijn hoofd boven zijn romp. Of in een positie waarin allevier de pootjes richting de grond wijzen. Houd een baby egeltje nooit achterover op de rug tijdens het voeren.

Soms zul je merken dat een egeltje het spuitje wegduwt met de voorpoten. Dit betekent niet dat het egeltje vol zit. Dit is een beweging die jonge zoogdieren maken om de melkstroom bij de moeder te stimuleren. Deze beweging wordt ook wel ‘treden’ genoemd.

Voerhoeveelheid en gewichtstoename

Jonge egeltjes groeien in de natuur bijzonder snel. In gevangenschap lukt het bijna niet om ze net zo snel te laten groeien als bij de moeder.
Tot een gewicht van ongeveer 90 g moet de gemiddelde gewichtstoename 4-6 g per dag bedragen. Als de egeltjes ouder zijn dan 19 dagen, stijgt de gewichtstoename naar 9 tot 11 gram per dag!

Om dit te bereiken, moeten de kleintjes binnen 24 uur, een hoeveelheid voedsel die overeenkomt met ongeveer een kwart van hun lichaamsgewicht (= 25 %) per dag verdeeld over meerdere voedingen.

Nachtvoedingen

In de natuur kunnen de jonge egeltjes ‘s nachts lange tijd niet drinken bij hun moeder, omdat ze zelf op zoek is naar voedsel. Maar overdag is er constant melk beschikbaar voor de jonge egeltjes. Een menselijke verzorger kan de jonge egeltjes overdag niet constant voeren. Daarom moeten menselijke verzorgers ook ‘s nachts doorgaan met het voeren van de jonge egeltjes totdat op een leeftijd van 14 dagen de oogjes open gaan. Dit is nodig om de egeltjes te voorzien van een voldoende hoeveelheid voedsel in kleine, licht verteerbare porties.

Als er geen nachtvoedingen meer nodig zijn, kun je de laatste voeding om 23u geven, en de eerste ‘s ochtends om 7 uur.

19 dagen oud: overstappen van spuit naar schoteltje

Vanaf ongeveer de 19e levensdag, kun je de melk gaan geven op een schoteltje in plaats van met een spuitjes. In het begin zullen de jonge egeltjes maar enkele druppels oplikken, maar ze zullen het al snel door krijgen hoe ze van een schoteltje moeten drinken.

In het begin kun je na het aanbieden van een schoteltje toch nog even wat melk via een spuitje geven. Zodat je zeker weet dat er voldoende voedsel wordt opgenomen.

De dagelijkse gewichtstoename stijgt naar 9 tot 11 gram per dag!

Met de 25e levensdag moeten met de hand opgevoede egeltjes in staat zijn om zelfstandig hun maaltijd op te slobberen.

 

 Voedingsschema jonge egeltjes op basis van het gewicht

Let op: deze informatie is bedoeld voor dierenopvangcentra met een vergunning om wilde dieren op te vangen.
Het is voor particulieren verboden om zelf wilde dieren groot te brengen.

Gewicht (gram)	Milliliter per 24 uur	Aantal maaltijden overdag	Aantal maaltijden ‘s nachts	Milliliter per maaltijd.
30	8	8	2	0,8
40	10	8	2	1,0
50	13	8	2	1,3
60	15	8	1	1,7
70	18	7	1	2,3
80	20	6	-	3,3
90	23	6	-	3,8*
100	25	5	-	5,0*

* inclusief de hoeveelheid die ze zelfstandig al eten.

Hoe moet je een egeltje vasthouden tijdens het voeren?

Let op: deze informatie is bedoeld voor dierenopvangcentra met een vergunning om wilde dieren op te vangen.
Het is voor particulieren verboden om zelf wilde dieren groot te brengen.

Jonge dieren wikkel je het beste in een doekje. Het houdt ze warm, en ze zullen minder friemelen. Veel dieren vinden het fijn om de oogjes bedekt te hebben tijdens het drinken. En met het doekje heb je altijd een puntje vrij om het bekkie mee af te vegen.
Houdt een diertje nooit achterover als een baby. Houd het rechtop of gewoon in de normale houding.

In onderstaand filmpje zie je hoe een hermelijntje gevoerd wordt met een spuitje en een konijnenspeentje. Je kan dezelfde techniek, de pengreep, ook toepassen op een jong egeltje dat niet lekker wil drinken:

 

 

Voeding voor egels vanaf 100 gram

Let op: deze informatie is bedoeld voor dierenopvangcentra met een vergunning om wilde dieren op te vangen.
Het is voor particulieren verboden om zelf wilde dieren groot te brengen.

Als de jonge egeltjes hun melk zelfstandig hun melk drinken van een schoteltje, kan er langzaam vast voedsel aan toegevoegd worden. Begin met Hill’s A/D, omdat je dit lekker zacht is en goed kunt mengen met de melk. Maar je kunt ook fijngehakt vlees eraan toevoegen.

Om het risico op salmonella te verkleinen, gebruik je het liefst alleen gestoomd vlees zoals FarmFood Fresh Menu. Ook kun je stukjes roerei door de melk doen. In eerste instantie zal dit als een soort sediment onderin de melk blijven liggen, maar de egeltjes zullen er vanzelf wat van proberen te eten.

 

Egeltjes vanaf 100 gram mogen ook maden en larven. Deze kun je levend of gedroogd geven.

In veel Duitse handleidingen wordt er gesproken over de uitzonderlijke kwaliteiten van bijenlarven. Bijenlarven kunnen worden verkregen bij imkers. Je kunt ze ook invriezen en er een papje van maken. Zie voor meer informatie: https://www.bienenjournal.de/aktuelles/meldungen/mit-drohnenbrut-jetzt-igel-retten/

 

Verhoog het aandeel ‘vast voedsel’ dagelijks een beetje. Tegelijkertijd wordt de vervangende melk dunner aangemaakt, d.w.z. er wordt meer water of thee toegevoegd en de totale hoeveelheid vloeistof wordt verminderd. Maak een geleidelijke overgang. Op een leeftijd van 30 dagen moeten ze overgegaan zijn op volledig vast voedsel voor volwassen egels. Ze drinken vanaf nu alleen maar water.

 

Let op: pas als een egel tanden heeft gekregen, kan het zijn voedsel kauwen. Voordat de tanden zijn doorgebroken, mag je alleen zacht / papperig voedsel geven. De tanden beginnen door te komen rond een leeftijd van 3 weken, en het gebit is pas volledig op een leeftijd van 4 weken.

 

Verdere opfok

Als de egels zelfstandig eten, is het bij grote nesten noodzakelijk om ze op te delen in kleinere groepen, die qua lichaamsgewicht vergelijkbaar zijn. Alle egels moeten tegelijkertijd (uit meerdere schoteltjes) kunnen eten.

 

Als het buiten nog warm is, zet je de jonge dieren met een gewicht van ca. 250 g in een niet al te kleine buitenverblijf. Hoe koeler de nachten in de herfst, hoe hoger - tot ongeveer 400 g - het gewicht moet zijn voordat ze naar buiten kunnen. De egels moeten nu leren om natuurlijk voedsel (kevers, wormen, rupsen, etc.) op te sporen en te eten. De afwezigheid van de moeder betekent geen nadeel voor de kleintjes, want de egelmoeder leert haar jongen niet hoe en wat ze moeten vangen en eten.

Natuurlijk krijgen de jonge dieren nog steeds een bakje met hun gebruikelijke voedsel, want het is niet zeker of er voldoende insecten in het buitenverblijf zijn om de egels te verzadigen.

Wat eet een volwassen egel? Een egel bijvoeren in de tuin

Geef een egel nooit melk. Daar kunnen ze niet tegen.

Egeltjes kun je wel wat blikvoer voor katten of in water geweekte kattenbrokjes aanbieden op een schoteltje. Prop het niet in de bek, het beestje moet zelf bepalen of het wil eten. Heel jonge egels eten namelijk nog geen kattenvoer, maar drinken nog moedermelk.

Ook eet een egel heel graag maden en meelwormen. Die meelwormen kun je levend kopen bij een viswinkel, of in gedroogde vorm bij een dierenwinkel. Ook veel tuinvogels pikken graag een meelwormpje mee als je een bakje buiten zet om de egels bij te voeren.

In de vrije natuur eten egels vooral insecten zoals wormen, rupsen, kevers, pissebedden etc. Egels kunnen in een nacht wel 50 tot 70 gram insecten opeten! Egels eten eigenlijk alles wat ze maar kunnen vinden. Jonge egels eten het liefste zachte insecten zoals larven, kleine slakjes en wormen. Volwassen egels eten ook insecten met een harde buitenkant, zoals kevers.

Uitwennen van een egeltje

Na een verblijf van twee weken in een buitenverblijf worden de jonge egels losgelaten in de natuur. Het is het beste om ze te bevrijden op de plaats waar ze werden gevonden. Als dit niet mogelijk is, zoekt men naar een geschikte tuin in een groene nederzetting en zorgt voor een korte tijd voor extra voeding. Als de winter inmiddels al is aangebroken, moeten handopgevoede egels de kans krijgen om te overwinteren in de egelopvang.

Veelvoorkomende problemen bij de handopfok van egels

Darmproblemen wijzen meestal op voedingsfouten (te veel lactose) of er is te weinig geholpen met poepen en plassen. Snelle hulp: Maak thee van een theelepel karwijzaad en een half kopje water en roer dit door de volgende maaltijden, en/of voeg meer lactase toe aan de vervangend melkpoeder.

Constipatie / verstopping kan ontstaan als er te weinig wordt geholpen met poepen. Dit is levensbedreigend omdat de darm kan barsten. Als de toediening van enkele druppels plantaardige olie niet helpt, is een klysma van de dierenarts noodzakelijk.

Pijnlijke anus is het resultaat van huidirriterende bestanddelen van urine en uitwerpselen. De beste remedie is om voor en na het ‘toiletteren’ babyolie of wond-verpleeg-creme in het anusgebied te wrijven.

Diarree komt voornamelijk voor bij het begin van de handopfok en verdwijnt meestal snel. Als een bacteriële infectie wordt vermoed, schrijft de dierenarts antibiotica of sulfonamiden voor. Een begeleidende therapie met een lactobacillipreparaat om de darmflora op te bouwen wordt aanbevolen.

Verlamming is meestal het gevolg van voedingsfouten. Ze kunnen bijna altijd worden behandeld met vitamine B-complex.

Inwendige parasieten kunnen voorkomen bij egelbaby's, maar een preventieve behandeling is niet nodig, zelfs schadelijk! Egels infecteren zichzelf bijna altijd via natuurlijke voeding. Soms zijn er echter ook prenatale infecties, zoals via de moedermelk of rechtstreeks via de uitwerpselen van de moeder. De stadia van de interne parasieten worden pas 6 tot 26 dagen na de infectie in de uitwerpselen van de jonge dieren gevonden.
Ontwormen van egelbaby's heeft alleen zin bij specifieke symptomen na een positief fecaal onderzoek, rekening houdend met de intensiteit van de besmetting!

Een egel als huisdier

Een wilde egel als huisdier houden is verboden in Nederland.
Wel kunnen particulieren met een grote egelvriendelijke tuin een hulpbehoevende egel van een egelopvangcentrum in de tuin loslaten en bijvoeren of in de gaten houden. Als je het leuk lijkt om een egeltje in je tuin te verzorgen, neem dan contact op met een egelopvang bij jou in de buurt.

Afrikaanse witbuikegels worden soms wel als huisdier gehouden. Zorg dat je vooraf weet waar je aan begint als je zo'n exotisch huisdier neemt. En koop geen te jong dier dat eigenlijk nog bij de moeder thuis hoort en melk nodig heeft. Een jong dat te vroeg bij de moeder is weggehaald heeft meer kans op gedragsproblemen als het groot is.
Witbuikegels hebben een verwarmd terrarium nodig.

Helpen bij de egelopvang

Wil je graag jonge egels (of andere dieren) helpen grootbrengen? Informeer dan eens bij een dierenopvang. Vooral in de maanden juni en juli zijn er veel jonge egeltjes die gevoerd en verzorgd moeten worden en veel asielen zitten te springen om hulp van vrijwilligers.

Maak eens een afspraak om te kijken in een dierenopvang en bespreek wat de mogelijkheden zijn. Vrijwilligerswerk is onbetaald, maar niet vrijblijvend. Kom op tijd en houd je aan de afspraken die je maakt met het asiel. De dieren en je collega's rekenen op je.

Einde handleiding over het grootbrengen van jonge egels